Có buộc phải làm đủ thời gian báo trước khi nghỉ việc không?

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về quy định pháp luật liên quan đến thời gian báo trước khi nghỉ việc theo Bộ luật Lao động 2019 hiện hành. Trong quá trình làm việc, sẽ có lúc người lao động muốn nghỉ việc vì nhiều lý do khác nhau như tìm cơ hội mới, áp lực công việc, mâu thuẫn với cấp trên hoặc đơn giản là muốn thay đổi môi trường làm việc. Một trong những thắc mắc phổ biến nhất là: “Có buộc phải làm đủ thời gian báo trước khi nghỉ việc không?”

1. Muốn nghỉ việc phải báo trước bao nhiêu ngày?

Theo Điều 35 Bộ luật Lao động số 45/2019/QH14, người lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, tuy nhiên phải đảm bảo về thời gian báo trước tùy theo loại hợp đồng và tính chất công việc.

Hợp đồng lao động không xác định thời hạn:

• Công việc đặc thù (tổ lái tàu bay, nhân viên khai thác bay, quản lý doanh nghiệp, thuyền viên…): báo trước ít nhất 120 ngày
• Công việc còn lại: báo trước ít nhất 45 ngày

Hợp đồng lao động có thời hạn từ 01 đến 03 năm:

• Công việc đặc thù: 120 ngày
• Công việc thông thường: 30 ngày

Hợp đồng lao động dưới 01 năm:

• Công việc đặc thù: báo trước ít nhất 1/4 thời hạn hợp đồng
• Công việc thông thường: ít nhất 03 ngày làm việc

Ngoại lệ:

Người lao động được nghỉ việc ngay không cần báo trước nếu:

• Bị ngược đãi, cưỡng bức lao động.
• Không được trả đủ lương hoặc bị trả lương trễ nhiều lần.
• Không được bố trí đúng công việc, địa điểm, điều kiện làm việc như thỏa thuận.
• Bị quấy rối tình dục.
• Đủ tuổi nghỉ hưu hoặc các lý do chính đáng khác được pháp luật công nhận.

2. Có buộc phải làm đủ thời gian báo trước khi nghỉ việc không?

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 35 BLLĐ 2019, người lao động muốn nghỉ việc đúng luật thì bắt buộc phải tuân thủ thời gian báo trước như đã nêu.

Trong thời gian báo trước, người lao động vẫn:

• Được trả lương đầy đủ
• Được nghỉ phép, nghỉ lễ, nghỉ Tết theo luật
• Được đóng BHXH, BHYT, BHTN nếu còn hiệu lực

Tuy nhiên, có một điểm quan trọng:

Nếu trong thời gian báo trước, người lao động muốn nghỉ sớm hơn nhưng được người sử dụng lao động đồng ý, thì việc nghỉ sớm không bị coi là vi phạm luật. Hợp đồng lao động là sự thỏa thuận, nếu hai bên cùng thống nhất thì hoàn toàn có thể chấm dứt sớm.

Ngược lại, nếu tự ý nghỉ việc trước thời gian báo trước mà không được sự đồng ý của người sử dụng lao động, hành vi này sẽ bị coi là đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật.

3. Nghỉ việc khi chưa hết thời gian báo trước có phải bồi thường?

Có. Theo Điều 40 Bộ luật Lao động 2019, người lao động nghỉ việc không đúng quy định về thời gian báo trước sẽ phải chịu một số hậu quả pháp lý:

a) Mất quyền lợi:

• Không được trợ cấp thôi việc (nếu đủ điều kiện theo Điều 46 BLLĐ 2019)
• Không được xác nhận quá trình công tác nếu người sử dụng lao động muốn gây khó dễ
• Bị ảnh hưởng uy tín nghề nghiệp nếu doanh nghiệp yêu cầu cung cấp đánh giá từ nơi làm việc cũ

b) Bồi thường thiệt hại:

• Bồi thường nửa tháng tiền lương theo hợp đồng lao động
• Bồi thường thêm khoản tiền tương ứng với tiền lương trong thời gian không báo trước (ví dụ: nếu lẽ ra phải báo trước 30 ngày nhưng nghỉ ngay, người lao động có thể phải bồi thường thêm 30 ngày lương)
• Bồi thường chi phí đào tạo nếu được doanh nghiệp đào tạo theo Điều 62 BLLĐ 2019

4. Một số lưu ý khi muốn nghỉ việc đúng luật

Để đảm bảo quyền lợi và tránh rủi ro pháp lý, người lao động nên:

• Lập văn bản thông báo nghỉ việc rõ ràng, ghi rõ thời gian bắt đầu nghỉ và thời gian báo trước theo luật.
• Gửi thông báo bằng hình thức có căn cứ như email, chuyển phát nhanh, hoặc xin xác nhận đã nhận từ phòng nhân sự.
• Thống nhất với doanh nghiệp về ngày nghỉ cụ thể và các thủ tục bàn giao.
• Không nên nghỉ ngang, trừ trường hợp thuộc nhóm ngoại lệ theo Điều 35 đã nêu.

Nếu doanh nghiệp từ chối chấm dứt hợp đồng dù đã đủ điều kiện, người lao động vẫn có quyền nghỉ đúng hạn và không bị coi là vi phạm pháp luật nếu đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ báo trước và bàn giao công việc.

5. Kết luận

Nghỉ việc là quyền lợi chính đáng của người lao động nhưng phải tuân thủ theo trình tự pháp luật để bảo vệ quyền lợi bản thân và tránh các rắc rối về sau. Làm đủ thời gian báo trước theo quy định là một trong những yêu cầu bắt buộc nếu bạn muốn rời công ty một cách đúng luật, văn minh và chuyên nghiệp.